རྩོམ་པ་པོ། བསྟན་སྲུང་རྣམ་རྒྱལ།
ཀོང་པོ་རྩེ་ལ་སྒང་རྫོང་དུ་ཕེབས་རྗེས་ཆབ་ནག་དགོན་པར་རྩིས་སྤྲོད་ཀྱིས་དེར་ལོ་གསུམ་ཙམ་བཞུགས་རིང་ཁོང་དེ་སྔ་༸ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་བཅར་མཛད་སྐབས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་དང་མཛད་རྗེས་ལ་བརྟེན་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཁག་གཅིག་ནས་དགའ་ཞེན་བརྩི་བཀུར་དང་ལྐོག་ཏུ་རོགས་རམ་ཡང་ཞུས་སྟབས་འཚོ་བའི་ཐོག་སྐུ་ངལ་ཆེ་རིགས་བྱུང་མི་འདུག ལོ་གཅིག་ཙམ་བྱུང་རྗེས་ལྕང་ལོ་ཅན་གུང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ་ལུང་ཤར་དོན་རྐྱེན་ཟེར་པའི་ཚོགས་པ་དེའི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་འདུག་པ་ཁོང་ཀོང་པོ་རྩེ་ལ་སྒང་རྫོང་དུ་རྒྱང་འབུད་བྱས་རིགས་གཞུང་ཞབས་ཁག་ཅིག་ཕྱིར་ལོག་དང་གཞུང་ཞབས་བསྐྱར་ཞུ་བྱས་འཐུས་དོན་སྨིན་བྱུང་བར་ཁོང་གཉིས་ལའང་གཅིག་མཚུངས་དོན་སྨིན་ཡོང་རེས་བཀའ་ཤག་ཏུ་བདེ་སྡུག་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བར་དོན་སྨིན་སོན་རྒྱུ་ལྟ་ཅི་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རྩེ་ལ་སྒང་རྫོང་སྡོད་ནས་ཁོང་གཉིས་ལ་དོ་དམ་ལྟ་སྲུང་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་ཐོག་གང་བྱུང་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་རིགས་མི་ཆོག་པའི་རྒྱབ་གནོན་བཀའ་རྒྱ་ཞིག་གཏོང་རྩིས་ཡོད་པའི་གསང་བརྡ་འབྱོར་བར་བརྟེན་ཁོང་གཉིས་རེ་བ་རྫོགས་ནས་རང་ཡུལ་དང་ཁ་བྲལ་ཏེ་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་ནང་གྲོས་ཀྱིས་སྐབས་དེའི་རྩེ་ལ་སྒང་རྫོང་གི་རྫོང་སྡོད་ཤོད་དྲུང་ཚ་ཏི་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེར་ཁོང་གཉིས་ཀོང་པོའི་ས་གནས་གཞན་དུ་གནས་མཇལ་དང་སྦྲགས་ཚོང་ཙག་ཙིག་རྒྱག་རྒྱུར་ཁ་གཡར་ཏེ་ཟླ་གཉིས་དགོངས་པ་ཞུས་ནས་འབྲུག་ཡུལ་（不丹）བརྒྱུད་རྒྱ་གར་དུ་བྲོས་འདུག ཁོང་གཉིས་བྲོས་བྱོལ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་འཕྲལ་རྫོང་སྡོད་ནས་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་བྱད་དབྱིབས་བཀོད་དེ་འཛིན་བཟུང་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་ཡང་ས་གནས་དེ་ཚོས་འཚོལ་ཞིབ་ཟབ་ནན་མེད་པ་དང་། ལ་ལས་ད་དུང་མི་ཤེས་པའི་ཚུལ་བྱས་ཏེ་ཁོང་གཉིས་བདེ་བགྲོད་ཡོང་རྒྱུར་རོགས་རམ་བྱས་འདུག ཁོང་གཉིས་རྒྱ་གར་དུ་བྲོས་བྱོལ་སོང་བའི་ཉེས་པར་གཞུང་ས་ནས་སྐབས་དེའི་རྫོང་སྡོད་ཤོད་དྲུང་ཚ་ཏི་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་རྫོང་སྡོད་གནས་དབྱུང་གི་བཀའ་དཔྱད་བཏང་འདུག
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༦ ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཁོང་གཉིས་འབྲུག་ཡུལ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་དུ་སླེབས་ཤིང་། དང་ཐོག་བཀའ་བློན་སྦུག་（噶伦堡）གི་རྭ་སྒྲེང་མགྲོན་ཁང་དུ་བཞུགས་ཏེ་གཅིག་ནས་རྭ་སྒྲེང་ཚོང་པའི་རོགས་པ་གནང་བ་དང་གཉིས་ནས་ཁོང་རང་སྒེར་གྱི་ཚོང་ཆུང་བརྒྱབ་ཏེ་འཚོ་ཐབས་གནང་ནས་བཞུགས་མུར་ལོ་གཅིག་ཙམ་སོང་རྗེས་བོད་གཞུང་གིས་གྲོ་སྤྱིར་བཀོད་རྒྱ་བཏང་ཏེ་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཉེས་ཅན་ཡིན་པས་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་（英属印度政府）གི་ལས་ཁུངས་ལ་སྙན་སེང་དང་སྦྲགས་ཁོ་པ་འཛིན་བཟུང་གིས་བོད་དུ་ཕྱིར་སྤྲོད་ཡོང་བའི་ཐབས་ཤེས་བྱེད་དགོས་ལུགས་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེའི་གྲོ་སྤྱི་སྤོམ་མདའ་ཡར་འཕེལ་（原噶厦政府代理商）ལགས་ཀྱིས་དེའི་སྐོར་བྱེད་དཀའ་ཆེན་པོ་བྱུང་ལ་གཞུང་སའི་བཀའ་རྒྱའི་དགོངས་དོན་ལྟར་རྒྱ་གར་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་ལ་སྙན་སེང་མ་ཞུས་ན་ཁོང་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོང་རྒྱུ་དང་། ཡང་སྐུ་བཅར་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་རྒྱ་གར་ནས་རྩིས་བླངས་ཏེ་བོད་ལ་ཕྱིར་རྫོང་བྱས་པ་ཡིན་ན་སྐུ་བཅར་ཁོང་ནི་དེ་སྔ་༸གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རྒྱུན་ཞབས་སྐུ་བཅར་ཡིན་སྟབས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བས་བོད་ཀྱི་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་གིས་སྤོམ་མདའ་རང་ལ་ལྟ་སྟངས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོང་ངམ་སྙམ་པའི་དོགས་འཆར་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་སྤོམ་མདའ་ཡར་འཕེལ་ལགས་དང་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་གཉིས་དེ་སྔ་ནས་འབྲེལ་བ་ཡག་པོ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་སྡུག་པོ་དེ་འདྲ་བྱེད་མི་ཕོད་པ་སྤོམ་མདའ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས་རྒྱ་གར་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་ལ་སྙན་སེང་མ་ཞུས་གོང་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་སུ་གཞུང་སའི་བཀའ་རྒྱའི་ནང་དོན་ཚང་མ་བཤད་པར་མ་ཟད། ད་རེས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འདིའི་ཐད་ཁོང་གཉིས་ཀར་གནོད་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་གང་དགའ་ཅི་ལེགས་ཀྱི་ལམ་ཞིག་འཚོལ་རྒྱུའི་གྲོས་མོལ་བྱས་མཐར་སྤོམ་མདའ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་གཞུང་སའི་བཀའ་རྒྱའི་དགོངས་དོན་ལྟར་རྒྱ་གར་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་འབྲེལ་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ནས་རྒྱ་གར་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་གྱིས་ཁོང་རང་བོད་དུ་ལོག་དགོས་པའི་བཀའ་བཏང་མ་ཐག་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་ལུགས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་བའི་མིས་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་ཁྲིམས་དང་འགལ་རིགས་མེད་ཕྱིན་གང་བྱུང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ནས་ཕྱིར་འབུད་རྩིས་སྤྲོད་མི་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཡོད་པ་རྩད་གཅོད་ཀྱིས་གལ་སྲིད་ཕྱིར་འབུད་བྱེད་རྩིས་བྱས་ན་ཁྲིམས་རྩོད་པ་བཙལ་ནས་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་ལ་གྱོད་གཏུགས་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཁྲིམས་རྩོད་པ་（律师）འཚོལ་རྒྱུ་དང་གྱོད་གཏུགས་ཀྱི་འགྲོ་སོང་རྣམས་སྤོམ་མདའ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས་རོགས་རམ་གནང་རྒྱུ་བཅས་གནང་བ་ལྟར་ཁོང་གཉིས་ནས་དེ་ལྟར་ལག་ལེན་བྱས་སྟབས་མཐར་གྱོད་གཞི་དེའི་བདེན་པ་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ལ་ཐོབ་སྟེ་སྐབས་དེར་བོད་ལ་ཕྱིར་འབུད་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་རེད།
དེ་རྗེས་ཁོང་རྒྱ་གར་དུ་བཞུགས་སྐབས་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གིས་དེ་སྔའི་བོད་ཁོངས་བསྙོན་མེད་དང་༸གོང་ས་དྲུག་པ་ཚངས་དབྱང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གི་སྐུའི་འཁྲུངས་ཡུལ་མོན་རྟ་དབང་（藏南地区或非法的麦克马洪线）གི་ས་མཚམས་སུ་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་བཙན་བཟུང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་གསན་ཐོས་བྱུང་བར་བརྟེན་ཁོང་ནས་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་དང་། ལྕང་ལོ་ཅན་གུང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ། སྤོམ་མདའ་རབ་དགའ་སོགས་དང་གྲོས་མོལ་གྱིས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་སྤྲང་པོ་གནས་བསྐོར་བར་བརྫུས་ཏེ་འབྲུག་ཡུལ་བརྒྱུད་མོན་གྱི་ས་ཁུལ་དུ་དབྱིན་ཇིས་བཙན་བཟུང་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་རྟོག་ཞིབ་དང་། མོན་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁྲ་བཀོད་པར་བཏང་བ་རེད། རྗེས་སུ་ས་མཚམས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་པའི་དོན་དངོས་དེ་དག་ཁོང་ནས་སྐབས་དེར་རང་ལ་མིང་མ་བཀོད་པའི་ཡི་གེ་གཅིག་གཞུང་སར་བཏང་བ་རེད། དུས་ཕྱིས་ཡི་གེ་དེ་གཏོང་མཁན་ཁོང་ཡིན་པ་ཤེས་ཏེ་དབྱིན་ཇིའི་ཕྱོགས་ལ་གསང་གཏམ་བསྐྱལ་བར་བརྟེན་དེ་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་ལ་རྟག་ཏུ་རྟོག་ཞིབ་ཟབ་ནན་བྱ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ལ་སྐབས་དེར་བོད་རིགས་ཀྱི་ཚོང་པ་ཆུང་འབྲིང་རྣམས་ཀ་བློན་སྦུག་ཕུད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་གཞན་ལ་ཚོང་རྒྱག་པར་འགྲོ་དགོས་ན་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་ནས་ཆོག་མཆན་ཐོབ་དགོས་པར་བརྟེན་དེའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཚོང་པ་ཆུང་འབྲིང་ཚོར་གྱོང་གུད་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཕོགས་པ་ལྟར་བོད་ཀྱི་ཚོང་པ་ཆུང་འབྲིང་གི་སྐྱིད་སྡུག་ཞིག་བཙུགས་ཏེ་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་མི་དགོས་པར་ཚོང་རྒྱག་པར་འགྲོ་ཆོག་པའི་ཆེད་དུ་ཁོང་ཚོས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་བཙལ་ནས་ཉེན་རྟོག་ཁང་དེར་གྱོད་འཛུགས་བྱས་མཐར་གྱོད་གཞི་དེའི་བདེན་པ་བོད་ཀྱི་ཚོང་པར་ཐོབ་ནས་ས་གནས་གཞན་ལ་ཚོང་རྒྱག་པར་འགྲོ་ཆོག་པར་བྱུང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ཁོ་རང་ལ་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་དེ་བས་དོགས་གནད་དང་འཁོན་འཛིན་བྱས་ཏེ་རྟག་ཏུ་རྟོག་ཞིབ་དང་རྗེས་འདེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཐོག་ཁོང་གི་བཞུགས་ཁང་ལ་བསྔོག་བཤེར་བྱས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཁྱོད་རང་ནི་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་དུ་ཡུལ་ཁྲིམས་མི་འཁུར་བའི་མི་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་ད་ཆ་ཁྱོད་རང་ཉིན་བདུན་ལས་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་ས་གནས་སུ་བསྡད་མི་ཆོག དེ་ནས་དུས་ཚོད་ཉིན་གཅིག་ཙམ་གྱི་འགྱངས་རིགས་བྱུང་ཚེ་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་བཅུ་བཞིའི་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་དབྱིན་ཇིའི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་གྱི་ཉེན་རྟོག་པས་བཀའ་བཏང་པ་རེད། སྐབས་དེར་ཁོང་བོད་ལ་ལོག་ས་མེད་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གཞན་ཡུལ་ལ་ཕེབས་རྒྱུའི་འདོད་པ་མེད་པར་བརྟེན་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ལྡི་ལི་གསར་པར་（新德里）བསྐྱོད་ནས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་བཙལ་ཏེ་རྒྱ་གར་དུ་སྡོད་ཆོག་པའི་ཆེད་དུ་གྱོད་གཏུགས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གང་སར་བསྒྲགས་པ་དང་། དོན་དུ་ཀ་ལི་ཀ་ཏར་（加尔各答）ཕེབས་ནས་གསང་ཐབས་ཀྱིས་སྐབས་དེའི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་འབངས་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱ་གར་དུ་སྡོད་པའི་གཞུང་ཚབ་ཆེན་མོ་བ་（中华民国驻印度大使馆）བཙལ་ནས་ཁོང་རང་གི་དེ་སྔའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སྐབས་དེར་འཕྲད་པའི་གནས་ཚུལ་དང་ཕྱིན་ཆད་རྒྱ་གར་དུ་བསྡད་མི་ཆོག་པའི་བཀའ་བཏང་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གསལ་ཞུ་གནང་བར་མ་ཟད། ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་འོག་བོད་དུ་ལོག་ས་མེད་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གཞན་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་འདོད་པ་མེད་པས་རྒྱ་ནག་གི་མི་ལྟར་རྒྱ་ནག་རང་དུ་ལོག་ཆོག་པ་དང་དེའང་ནན་ཅིན་（南京）དུ་འགྲོ་ཆོག་པའི་རོགས་རམ་ཡོང་བ་ཞུས་གནང་བ་རེད། དེར་རྒྱལ་འབངས་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་ཚབ་ཆེན་མོས་དེ་དོན་རོགས་རམ་གནང་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་འདུག་ཀྱང་ཁོང་སྤྱིར་བཏང་འགྲུལ་པ་ལྟར་ཐར་ཐབས་དཀའ་བའི་གནས་ཚུལ་འོག་སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་ཆེན་ཞིག་ལ་འཁེལ་འདུག་ཅིང་། དེར་བརྟེན་ལས་ཁུངས་ཁག་ངལ་གསོ་བཞག་པའི་དུས་ཚོད་དང་སྟབས་བསྟུན་མཛད་དེ་གནམ་གྲུའི་སྤ་སེར་（机票）དབྱིན་ཇིའི་ཆོག་མཆན་ཞུ་མ་དགོས་པར་གཞུང་ཚབ་རང་ནས་འགན་ལེན་ས་ཡིག་བཀོད་དེ་ནན་ཅིན་དུ་གཏོང་གནང་མཛད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་དེ་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་སྡེ་ཁག་ནས་ཤེས་འཕྲལ་ཉེན་རྟོག་པ་བཏང་སྟེ་གནམ་གྲུ་ཐང་དུ་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པར་འབྱོར་ཀྱང་གནམ་གྲུ་ནམ་མཁར་འཕུར་ཚར་ཏེ་འཛིན་བཟུང་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་རེད། དེའི་སྐོར་ཉེན་རྟོག་པས་གནམ་གྲུ་ཐང་དུ་གནས་ཚུལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པར་མ་ཟད། དེ་འཕྲལ་གཞུང་ཚབ་ཆེན་མོའི་སར་ཕྱིན་ཏེ་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ཟེར་བའི་མི་དེ་ཉེས་ཅན་ཡིན་པས་ཁོ་པ་ནན་ཅིན་དུ་འགྲོ་ཆོག་པ་ང་ཚོར་ཆོག་མཆན་ཞུས་མེད། ཁྱེད་རང་ཚོས་འགན་ལེན་བྱས་ཏེ་ནན་ཅིན་དུ་བཏང་བ་འོས་མིན་རེད་ཟེར་བཤད་ཀྱང་སྐབས་དེར་གཞུང་ཚབ་ཕྱོགས་ནས་མི་དེ་རྒྱ་ནག་གི་མི་རེད། རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོག་རྒྱུར་ང་ཚོས་མོས་མཐུན་བྱས་པ་ཡིན། ཁོ་པ་ཉེས་ཅན་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཤེས་མ་བྱུང་། གལ་སྲིད་ཁོ་པས་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་བསགས་ཡོད་ན་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཁྱེད་ཚོས་ང་ཚོར་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་གནང་མེད་སྟབས་རྒྱ་ནག་གི་མི་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོག་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོས་འགན་ལེན་བྱས་པ་ཡིན་གསུངས་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ཉེན་རྟོག་པ་བྱ་ཐབས་གང་ཡང་མ་བྱུང་བ་རེད། གོང་གསལ་གནད་དོན་དེའི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ཚང་མར་སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་དབྱིན་གཞུང་གི་ལྐོག་གཡོའི་རྡུང་རྡེག་སྣ་ཚོགས་འཁེལ་བ་དཔེར་ན་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱང་རྗེས་སུ་བཙོན་འཇུག་མནར་གཅོད་མྱོང་དགོས་པའི་དོན་རྩ་ཡང་དེར་ཐུག་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ མེ་ཁྱི་ལོར་ཁོང་ནན་ཅིན་དུ་ཕེབས་ནས་བོད་གཞུང་ནན་ཅིན་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་（噶厦政府驻南京办事处）ཡི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཛིན་པར་འབྲེལ་བ་བྱས་ཀྱང་སྐབས་དེར་བོད་གཞུང་ནན་ཅིན་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ནས་ཁོང་ལ་ཁ་ཡ་རོགས་རམ་དེ་ཙམ་གནང་མེད་པར་བརྟེན་ནན་ཅིན་གྱི་མགྲོན་ཁང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་ནང་ལོ་ཕྱེད་ཙམ་ལ་བཞུགས་པ་རེད། དེའི་རིང་ཁོང་གི་དངོས་རིགས་རྣམས་རྫོགས་ནས་འཚོ་བའི་ཐོག་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་སྐབས་འགར་ཁོང་ལ་ལྟོ་དུས་རེར་ཐུག་པ་དཀར་ཡོལ་གང་མ་གཏོགས་མཆོད་རྒྱུ་མེད་པར་བཞུགས་དགོས་བྱུང་འདུག སྐབས་དེར་༸གཞུང་བླའི་བར་འགལ་བ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་པཎ་ཆེན་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ཡི་ཛ་སག་ཅེ་འཇིགས་མེད་དང་། ལྷ་སྨོན་ཡེ་ཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉིས་ནས་ཁོང་སྐད་བཏང་སྟེ་ཁོང་གི་བདེ་སྡུག་ཉན་པ་དང་འཚོ་བའི་ཐད་རོགས་རམ་གང་ལེགས་གནང་བ་དང་འབྲེལ་བཞུགས་གནས་ཀྱང་པཎ་ཆེན་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་རུ་བཀོད་སྒྲིགས་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱལ་འབངས་སྲིད་གཞུང་བོད་སོག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་（中华民国蒙藏委员会）གི་ལས་བྱེད་བུའུ་ཙེ་ཀྲུང་དང་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་མ་ཟད། གོ་མིན་ཏང་བོད་སོག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ངམ་ཡང་ན་པཎ་ཆེན་ཕྱོགས་ཀྱི་སར་ཕྱག་ལས་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཞུས་པ་རེད། དེ་རྗེས་གནས་ཚུལ་དེ་བོད་གཞུང་ནན་ཅིན་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ནས་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གཞུང་སར་སྙན་སེང་གིས་ཁོང་པཎ་ཆེན་ཕྱོགས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུར་དོགས་པ་སྐྱེས་ཏེ་བོད་གཞུང་ནན་ཅིན་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ནས་ཁྱེད་རང་ནི་གཞུང་གི་ཁོངས་མི་ཡིན་སྟབས་ཁྱེད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྐོར་ང་ཚོའི་གཞུང་སར་སྙན་སེང་ཞུས་པ་ཡིན་པས་གཞུང་ས་ནས་ཁྱེད་རང་རང་མོས་ངང་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་བྱ་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་གནང་བྱུང་བས་ཁྱེད་རང་ཕྱིར་ལོག་གནང་ན་ཡག་པོ་ཡོད་ལུགས་གསུང་པ་རེད། ཁོང་ནས་ང་རང་གི་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་རྒྱུར་འདོད་པ་ཡོད་ནའང་ལམ་བར་གྱི་གྲོན་དངུལ་གཏོང་སྤྱད་མེད་གསུངས་པར་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ནས་ཁྱེད་རང་ཕྱིར་ལོག་གནང་ན་ལམ་བར་གྱི་འགྲོ་གྲོན་ནི་བོད་སོག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་བཀའ་མོལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བོད་གཞུང་ནན་ཅིན་བཅའ་སྡོད་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ནས་ཀྱང་རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལུགས་གསུངས་པ་རེད། སྐབས་དེར་ཁོང་ནས་ལམ་བར་གྱི་འགྲོ་གྲོན་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་རོགས་རམ་གནང་གི་ཡོད་ན་དེང་སྐབས་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་ཟིན་པས་ང་རང་རྒྱ་གར་བརྒྱུད་ཕྱིར་ལོག་བྱ་གི་ཡིན་གསུངས་ནས་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་གནང་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ མེ་ཕག་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ལྷ་སར་འབྱོར་སྐབས་ལྷ་སར་བཞུགས་གནས་སོགས་གང་ཡང་མེད་སྟབས་ཡབ་གཞིས་གཡུ་ཐོག་ནས་རོགས་རམ་གནང་སྟེ་ཁང་པ་གཡར་ནས་བཞུགས་པ་རེད། དེའི་རིང་གཡུ་ཐོག་གི་ཚོང་རོགས་གནང་རྒྱུ་དང་། ཁོང་རང་སྒེར་གྱི་ཚོང་ཕྲན་བུ་བསྐྱོན་ནས་འཚོ་ཐབས་གནང་བ་རེད། དེ་རྗེས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ནས་གཡུ་ཐོག་གི་ཁང་པ་ཡོངས་རྫོགས་བཅིང་འགྲོལ་དཔོན་དམག་（驻藏人民解放军）བཞུགས་ཡུལ་ལ་བཀོད་སྒྲིག་ཚེར་འབེབས་གནང་སྟབས་ཁོང་ཡབ་གཞིས་སྟག་འཚེར་ལ་ཁང་པ་གཡར་ཏེ་ལོ་ཕྱེད་ཙམ་བཞུགས་རིང་༸གོང་ས་བཅུ་བཞི་པ་མཆོག་གི་སྐུའི་གཅེན་པོ་བློ་བཟང་བསམ་གཏན་ལགས་དང་ཕན་ཚུན་བཀའ་མོལ་བྱུང་བའི་ནང་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་དེ་སྔ་དང་བར་སྐབས་ད་ལྟ་བཅས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་གསལ་པོ་ཞུས་པར་བློ་བཟང་བསམ་གཏན་ལགས་ནས་ཁྱེད་ཀྱིས་༸གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐུ་བཅར་གྱི་ཕྱག་ལས་ལེགས་བསྒྲུབ་གནང་ཡོད་པ་ངས་གོ་མྱོང་། ད་ཆ་བོད་དུ་ཕེབས་ནས་ལོ་ཤས་སོང་ཡང་གཞུང་ནས་ལྟ་རྟོགས་མ་གནང་བ་དེ་མ་འགྲིག་པ་རེད། འོན་ཀྱང་དེའི་སྐོར་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུས་མཁྱེན་མེད་པས་ངས་ཁྱེད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁྱེད་རང་ནས་བཀའ་ཤག་ལ་བདེ་སྡུག་དང་། རེ་བ་གང་ཡོད་སྙན་ཞུ་ཞིག་འཕྲལ་དུ་འབུལ་གནང་མཛད་ན་དོན་སྨིན་སོན་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ་བ་རེད་ཅེས་གསུངས་སྟབས་དེ་དོན་ལྟར་ཁོང་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྐབས་དེར་མ་ཉེས་ནག་འགེལ་གྱིས་ཉེས་ཆད་ཕོགས་པ་དང་བར་སྐབས་ཕྱི་རྒྱལ་གཞན་ཡུལ་དུ་གྱར་བ། ད་ལྟ་རང་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་ལོག་ཐུབ་པའི་སྐབས་སྡོད་ཁང་དང་འཚོ་ཐབས་གང་ཡང་མེད་པས་ཁོང་རང་གི་དེ་སྔའི་ཁང་པ་ཕོ་བྲང་གསར་པ་དང་། འཚོ་རྟེན་འོས་འཚམས་སྲིད་གཞུང་ནས་དགོངས་བཞེས་ཡོང་བའི་བཀའ་ཤག་ལ་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལོའི་ཆུ་འབྲུག་ཟླ་ ༢ པའི་ནང་དུ་བཀའ་ཤག་ལ་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བའི་ནང་དོན་གཞིར་བཟུང་བཀའ་ཤག་ནས་ཁོང་རང་གི་དེ་སྔའི་ཁང་པ་ཕོ་བྲང་གསར་པ་དང་། འཚོ་རྟེན་བོད་དངུལ་ཊམ་རྡོ་ ༢༠༠༠ སྐོར་ཞིག་ཕྱིར་སྤྲོད་གནང་རྒྱུའི་སྙན་ཞུར་ཆོག་མཆན་གནང་བ་རེད།བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་རྗེས་ཀྱི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༤ ཤིང་རྟ་ལོར་སྐུ་བཅར་ཁོང་སྐྱ་བོར་བབས་ཏེ་ལྕམ་ལྷ་འཛོམས་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་དང་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་བུ་ཕྲུག་གསུམ་སྐྱེས་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལོར་སྐུ་བཅར་ཁོང་ལས་གྲྭ་ཞིག་ཏུ་རྡོ་ཤིང་དང་མཉམ་དུ་ཇུས་འགོད་གནང་བའི་ཉིན་ཞིག་ཀ་སྒྲིག་དང་གདུང་སྒྲིག་བྱེད་པའི་སྐབས་ཀ་བ་འགྱུར་ནས་གཞུ་ཟགས་ཏེ་ཁོང་གི་ཞབས་སྟེང་དུ་ཕོག་ནས་རྨས་སྐྱོན་བྱུང་བ་རྗེས་སུ་དྲག་བསྐྱེད་བྱུང་ནའང་རྐྱེན་འདི་བུ་ཞིག་གིས་དབང་གིས་དུས་ཕྱིས་ཁོང་གི་གཟུགས་པོ་ཇེ་ཞན་དུ་སོང་བ་དང་། མཚན་མོ་མནལ་མི་ཡོང་བ། འགུལ་སྐྱོད་ལ་ཁག་སྣང་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ནས་སྨན་ཁང་དུ་སྡོད་དགོས་བྱུང་ཡོད་འདུག་ལ། མཐར་ཀླད་པའི་སྙུན་གཞི་ཕོག་སྟེ་སྨན་ཁང་དུ་སྨན་བཅོས་གནང་ཡང་ཕན་ནུས་མ་ཐོན་པར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལོའི་ཟླ་བ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་དགོངས་པ་རྫོགས།
གསལ་བཤད། ༸གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་མཆོག་གི་སྐུ་བཅར་སྤྱན་གསལ་ཐུབ་བསྟན་ཀུན་འཕེལ་ལགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་ཐུང་འདི་ནི་ལྕམ་ལྷ་འཛོམས་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་ཐུང་ཅན་དེ་གཞིར་བཟུང་ནས་སྒྲིག་པ་ཡིན་སྟབས་ཐོབ་དབང་མཐའ་དག་ལྕམ་ལྷ་འཛོམས་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ལ་ཡོད་པ་ངེས་གྱུར་ཅིག བསྟན་སྲུང་རྣམ་རྒྱལ་ནས་གུས་བཅས།
པར་དབང་ཁོངས་གཏོགས་ས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་དྲ་བ།བརྒྱུད་སྤེལ་བྱེད་དུས་ངེས་པར་དུ་དྲ་ཐག་སོར་བཞག་བྱ་དགོས།
རྩོམ་ཡིག་གི་སྦྲེལ་ཐགhttps://www.tbwriters.com/?p=844
དཔྱད་མཆན་སྤེལ།